Liturgiczna Służba Ołtarza
KSIĘGI, SZATY I SPRZĘTY LITURGICZNE
czyli co powinien wiedzieć każdy ministrant
1.KROPIELNICA Z WODĄ ŚWIĘCONĄ – przy drzwiach wejściowych do kościoła (znak krzyża uczyniony tu wodą święconą przypomina o tym, że jestem ochrzczony).
2.TABERNAKULUM – służy do przechowywania Najświętszego Sakramentu, czyli Konsekrowanych Hostii i Komunikantów.
3.WIECZNA LAMPKA – wskazuje miejsce, w którym znajduje się Najświętszy Sakrament (w tabernakulum).
4.SZATY LITURGICZNE KAPŁANA W CZASIE MSZY ŚW:
1.HUMERAŁ – biała chusta okrywająca szyję i ramiona księdza obecnie w zasadzie nie używany,
2.ALBA – długa , biała szata, noszona również przez lektorów; symbolizuje łaskę chrztu św.,
3.CINGULUM – jest to biały sznur , służący do przepasania alby ,
4.STUŁA – oznaka władzy kapłańskiej ; jej kolor zależy od charakteru święta ,
5.ORNAT – wierzchnia szata kapłana odprawiającego mszę św.;
kolor zależy od charakteru święta,
5.KOLORY ORNATU KAPŁANA :
BIAŁY – jako symbol radości używany w:
Boże Narodzenie i okres Bożego Narodzenia,
Wielkanoc i okres Wielkanocny,
święta ku czci Chrystusa, Matki Bożej i świętych, którzy nie byli męczennikami,
CZERWONY – jako symbol krwi używany w święta ku czci męczenników,
jako symbol ognia używany w Zesłanie Ducha Świętego,
jako symbol miłości używany w Wielki Piątek,
jako symbol władzy królewskiej używany w Niedzielę Palmową,
FIOLETOWY – jako symbol pokuty używany w Wielkim Poście,
jako symbol oczekiwania używany w Adwencie,
jako symbol żałoby używany podczas pogrzebów,
ZIELONY – jako symbol nadziei i życia używany w niedziele i dni powszednie okresu zwykłego,
CZARNY – jako symbol smutku i żałoby używany TYLKO podczas pogrzebów,
RÓŻOWY – jako symbol radości wśród żałoby używany TYLKO w III niedzielę Adwentu, i IV niedziela Wielkiego Postu;
ZŁOTY – zastępuje wszystkie kolory;
6.BUDOWA MSZY ŚW. (najważniejsze momenty każdej części podkreślono linią przerywaną):
I.OBRZĘDY WSTĘPNE – przygotowujemy się do mszy świętej. Dokonuje się to poprzez śpiew pieśni , pozdrowienie, wprowadzenie , akt pokuty i modlitwę.
II.LITURGIA SŁOWA – słuchamy, co Bóg mówi nam przez słowa Pisma Świętego i następnie odpowiadamy na nie wyznaniem wiary i modlitwą powszechną,
III.LITURGIA EUCHARYSTYCZNA :
1.PRZYGOTOWANIE DARÓW OFIARNYCH – kapłan przygotowuje wodę, wino i chleb dla Uczty Ofiarnej,
2.MODLITWA EUCHARYSTYCZNA – kapłan odmawia modlitwę eucharystyczną (wielką modlitwę uwielbienia i dziękczynienia =Eucharystię), przy tym wymawia on słowa Chrystusa z Ostatniej Wieczerzy (Słowa Przeistoczenia): chleb i wino stają się Ciałem i Krwią Chrystusa,
3.KOMUNIA ŚWIĘTA – Jezus przychodzi do nas pod postaciami chleba i wina,
IV.OBRZĘDY ZAKOŃCZENIA – Umocnieni Słowem Bożym i Chlebem Życia zostajemy przez kapłana pobłogosławieni i wysłani w świat, by głosić pokój Chrystusowy;
7.KSIĘGI LITURGICZNE:
MSZAŁ RZYMSKI – zawiera modlitwy przeznaczone do sprawowania mszy świętej,
LEKCJONARZ – w nim zawarte są wybrane teksty Pisma Św. czytane podczas Liturgii Słowa we mszy świętej ; jest ich 7 tomów,
AGENDA LITURGICZNA – zawiera modlitwy (np.: litanie), a także obrzędu poświęcenia obrazów, różańców itp.
SKRÓCONE OBRZĘDY MSZY ŚW. – zawiera liturgiczne wypowiadane podczas Modlitwy Eucharystycznej, używane kiedy mszę św. odprawia więcej niż trzech księży,
KALENDARZ LIRURGICZNY – zawiera informację o każdym dniu roku liturgicznego:
kolor ornatu,
jakie święto dzisiaj przypada,
numery czytań,
jaka prefacja ma być odmówiona podczas mszy św.,
przy większych świętach podaje również szczegółowe przepisy odnośnie obrzędów,
rocznicę śmierci kapłanów z danej diecezji,
OBRZĘDY SAKRAMENTU:
CHRZTU,
MAŁŻEŃSTWA,
MODLITWY POWSZECHNE (WIERNYCH) – zawiera modlitwy, które odmawia kapłan na końcu liturgii słowa,
8. NAJWAŻNIEJSZE SPRZĘTY ( PARAMENTY) I POSŁUGI LITURGICZNE :
1.KIELICH – w nim umieszcza się wodę i wino przeznaczone podczas mszy świętej od konsekracji,
2.PURYFIKATERZ – nim osusza się kielich oraz patenę na hostię,
3.PATENA – na niej znajdują się duże opłatki (HOSTIE),
4.PALKA – nakrywamy nią kielich (kawałek usztywnionego płótna),
5.KORPORAŁ – na nim stawia się kielich oraz patenę z hostią podczas mszy św. ( prostokątny kawałek płótna),
6.WELON NA KIELICH – chusta koloru białego lub koloru ornatu , którą nakryty jest kielich do momentu ofiarowania darów ofiarnych; w parafii Staniątki nie używany;
AMPUŁKI: w nich podaje się księdzu wino i wodę ; mogą się na nich znajdować litery : V – vinum = wino , A – aqua = woda ;mogą być wykonane ze szkła lub z metalu, stoją one na ozdobnej tacce. Razem z ampułkami jest używana tacka służąca do obmycia rąk oraz ręczniczek.
AKOLITA: niesie świece(AKOLITKI) obok krzyża podczas procesji i uroczystych mszy św.; nazwa ta obejmuje również niosących lampiony obok baldachimu;
BALDACHIM: bogato zdobiony fragment materiału, rozciągnięty na czterech drzewcach, noszony nad kapłanem kroczącym z Najświętszym Sakramentem;
CHRZCIELNICA: naczynie z wodą święconą przeznaczoną do chrztu, stojące przy ołtarzu lub przy którymś z bocznych ołtarzy albo w kaplicy;
DZWONKI – służą do dawania znaków akustycznych, w ważnych momentach mszy św.
GONG – używany podczas przeistoczenia i błogosławieństwa Najświętszym Sakramentem w monstrancji:
KOŁATKI – od „Chwała na wysokości…” w Wielki Czwartek do „Chwała na wysokości…” w Wielką Sobotę zastępują dzwonki i gong.
KOCIOŁEK: służy do noszenia wody święconej podczas liturgii,
KROPIDŁO: służy do błogosławienia wodą święconą;
KADZIELNICA – TRYBULARZ: naczynie z rozżarzonym węglem, do którego sypie się kadzidło;
KADZIDŁO: mieszanina wysuszonych ziół i fragmentów żywicy, która znajduje się w łódce;
KRUCYFER: pełni posługę do krzyż na czele procesji;
ŁÓDKA: małe naczynie na kadzidło i łyżeczkę;
KUSTODIA: naczynie do przechowywania Świętej Hostii w tabernakulum;
LAWATERZ: większy dzbanek na wodę;
MELCHIZEDEK – LUNULA: metalowy półksiężyc na którym spoczywa Święta Hostia w monstrancji i w kustodii;
MONSTRANCJA: naczynie liturgiczne w którym wystawia się Najświętszy Sakrament w celu adorowania Go lub noszenia uroczyście w procesji;
NAWIKULARZ: pełni posługę do łódki;
PATENA: płytka metalowa używana podczas rozdawania komunii świętej;
PUSZKA – CYBORIUM: w niej przechowywane jest Ciało Chrystusa pod postacią małych opłatków (KOMUNIKANTÓW) przeznaczone do rozdzielania w czasie komunii świętej;
PASCHAŁ: duża świeca, z literami greckimi alfa i omega, pięcioma ziarnami (symbol pięciu ran Chrystusa) i cyframi danego roku;
SYGNATURKA: dzwonek przy wejściu do zakrystii;
TRYBULARIUSZ – TURYFERARZ: pełni posługę do trybularza;
9. SZATY KAPŁANA PODCZAS NABOŻEŃSTW (np. różańcowych) :
1.KOMŻA: skrócona wersja alby;
2.STUŁA;
3.KAPA: ozdobna peleryna sięgająca do kolan;
4.WELON: długi, lecz wąski fragment płótna nakładany księdzu na ramiona na czas procesji lub błogosławienia Najświętszym Sakramentem;
10. OZNAKI WŁADZY BISKUPIEJ:
a) MITRA – nakrycie głowy biskupa,
b) PASTORAŁ – ozdobna laska pasterska w dłoni biskupa,
