List pasterski Biskupa Siedleckiego KAZIMIERZA GURDY z okazji 90-tej rocznicy powstania katolickiej parafii obrządku bizantyjsko-słowiańskiego w Kostomłotach (2017)

11 czerwca, 2017

Czcigodni Księża, Osoby Życia Konsekrowanego,

Drodzy Siostry i Bracia!

W Uroczystość Trójcy Przenajświętszej uwielbiamy Boga, oddajemy Jemu należną cześć i chwałę. Staramy się, na ile nasze ludzkie możliwości nam pozwalają, zgłębić Jego tajemnicę. Poznajemy, że On jest, że istnieje, dzięki pięknu, harmonii i mądrości świata stworzonego. Poznajemy także kim jest sam w sobie. To poznanie zawdzięczamy temu, co On sam o sobie mówi. Dzięki temu objawieniu wiemy, że Bóg jest jeden i że jest w trzech Osobach.Te Osoby to Ojciec, Syn i Ducha Święty. Te trzy Osoby mają tę samą boską naturę, są więc sobie równe co do bóstwa. Jako Osoby różnią się między sobą. Ojca od pozostałych Osób wyróżnia to, że jest niezrodzony. Syna wyróżnia to, że jest zrodzony, a Ducha Świętego to, że jest posłany. Bóg w Trójcy Świętej Jedyny, Ojciec, Syn i Duch Święty jest i działa dla dobra świata i człowieka. Nie tylko podtrzymuje wszystko w istnieniu, ale sprawia, że człowiek – a przez człowieka świat – mogą być przy Nim, a On może być obecny w świecie i pośrodku swego ludu. Bóg bowiem miłuje świat i człowieka. W Ewangelii słyszymy słowa Jezusa skierowane do Nikodema: „Tak Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne”. Bóg uczynił wszystko, aby człowiek cieszył się obecnością Boga w życiu ziemskim, doczesnym, aby cieszył się obecnością Boga także przez całą wieczność. Przeżywane Święta Paschy i okres wielkanocny przypominały nam o tym zbawczym dziele Boga, dokonanym dla człowieka.

Dzieło zbawcze dokonane przez Boga przynosi człowiekowi radość. Stąd wezwanie św. Pawła: „Bracia radujcie się, dążcie do doskonałości, pokrzepiajcie się na duchu, bądźcie jednomyślni, pokój zachowujcie, Bóg pokoju i miłości niech będzie z wami”.
Chciałbym, Drodzy Bracia i Siostry, zatrzymać się na chwile nad jednym z wezwań z zacytowanego zdania św. Pawła, a mianowicie nad wezwaniem do jednomyślności. Apostoł Narodów wzywa do jednomyślności ponieważ wie, że jest ona warunkiem jedności. Ci, którzy jedno myślą są w jedności. A przecież na jedności swych uczniów zależało Jezusowi i o ich jedność modlił się w czasie Ostatniej Wieczerzy słowami: „ aby wszyscy stanowili jedno, jak Ty Ojcze we Mnie, a Ja w Tobie; aby wszyscy stanowili w Nas jedno …”(J 17, 21). Osoby Trójcy Przenajświętszej trwają we wzajemnej jedności, stanowiąc wyzwanie wobec uczniów Jezusa, którzy od tej jedności odeszli.

Chciałbym dzisiaj o tej jedności, której wzorem jest jedność Osób Boskich, powiedzieć w kontekście jubileuszu 90 lat istnienia jedynej w Polsce parafii obrządku bizantyjsko-słowiańskiego w Kostomłotach, położonej pomiędzy Kodniem a Pratulinem. Historia tej parafii, każe nam sięgnąć do wydarzeń, które miały miejsce dużo wcześniej. Najpierw do schizmy wschodniej z 1054 roku, podczas której nastąpił podział Kościoła na Kościół rzymskokatolicki i prawosławny, a potem do Unii Brzeskiej. W roku 1596 w Brześciu nad Bugiem odbył się synod, na którym biskupi większości prawosławnych diecezji znajdujących się na terenach Rzeczpospolitej uroczyście i formalnie uznali zwierzchność Ojca Świętego. Wówczas prawosławnych zjednoczonych z biskupem Rzymu nazwano unitami. Już w 1627 roku powstała parafia unicka w Kostomłotach. Niestety, wskutek rozbiorów i włączenia wschodnich ziem Rzeczypospolitej do zaboru rosyjskiego, rozpoczęło się prześladowanie wiernych należących do Kościoła unickiego, w którym straciło życie wielu unitów, na czele z Błogosławionymi Męczennikami z Pratulina. W 1875 roku car Aleksander II zlikwidował Unię w Królestwie Polskim, a unici zostali przymusowo wcieleni do cerkwi prawosławnej. Nie udało mu się jednak zniszczyć trwającej w sercach byłych unitów więzi z Ojcem Świętym. Z początkiem XX wieku zmieniła się sytuacja prześladowanych unitów. W roku 1905 car Mikołaj II wydał tzw. Ukaz tolerancyjny, który pozwalał unitom na przejście na obrządek rzymskokatolicki. Z ukazu skorzystało ponad 250 tys. byłych unitów. W ten sposób na południowym Podlasiu, w krótkim czasie wiele cerkwi opustoszało, albo pozostały w nich nieliczne grupy wiernych. W 1915 roku, podczas trwania I wojny światowej, w obliczu zbliżającej się armii niemieckiej, wielu duchownych prawosławnych opuściło swoje parafie. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w wielu sercach przywiązanych do cerkiewnej tradycji na powrót odżyło wspomnienie dawnej Unii, za którą cierpieli ich dziadowie i ojcowie.

W 1918 roku została wskrzeszona diecezja podlaska, a jej biskupem został ustanowiony ks. Henryk Przeździecki, mający swe korzenie rodzinne na Podlasiu. Jego listy pasterskie, jak i podejmowane działania, świadczą o tym, że dla pierwszego pasterza odnowionej diecezji doniosła była kwestia odbudowania jedności kościelnej na wzór zlikwidowanej Unii. Otwartość biskupa Henryka Przeździeckiego szybko wywołała oddźwięk. „Coraz częściej zaczęto zwracać się do mnie o przyjęcie do Kościoła – pisał w jednym z listów – rozmawiający ze mną prosili, aby mogli się modlić w swym obrządku i aby kapłan ich obrządku był dla nich duszpasterzem. Sądziłem, że mówią o obrządku grecko–katolickim, lecz wytłumaczyli mi, że im chodzi o ten obrządek, jaki obecnie posiadają. Chociaż stałem i stoję niewzruszenie na stanowisku, że nikomu nie wolno narzucać obrządku, uważałem, że tej sprawy nie powinienem sam rozstrzygać i dlatego w 1923 roku udałem się do Rzymu”.

Papież Pius XI dnia 10 grudnia 1923 roku wydał specjalną instrukcję oraz udzielił Biskupowi Podlaskiemu pełnomocnictw dla tworzenia parafii katolickich obrządku bizantyjskiego. Zgodnie z papieską instrukcją katolicy obrządku bizantyjsko–słowiańskiego, w odróżnieniu od grekokatolików, mieli podlegać rzymskokatolickim biskupom w swoich diecezjach oraz zachować tzw. Obrządek Synodalny z liturgicznym językiem staro–cerkiewno–słowiańskim. Podobne pełnomocnictwa otrzymali także biskupi: lubelski, wileński, miński i łucki. Wkrótce inicjatywę Biskupa Podlaskiego zaczęto nazywać Ruchem Neounijnym, bądź Neounią. W diecezji podlaskiej powstało 10 parafii należących do Neounii: w Bublu Starym, Dokudowie, Holi, Kijowcu, Terespolu, Kodniu, Połoskach, Pawłowie, Białej Podlaskiej i w Kostomłotach. Katolicka parafia neounicka w Kostomłotach pw. św. Nikity została ustanowiona, jak mówią dokumenty, na prośbę delegacji mieszkańców na czele z wójtem gminy Janem Prokopiukiem. On to zwrócił się do Pasterza diecezji podlaskiej z prośbą o utworzenie na nowo katolickiej parafii obrządku wschodniego. Dnia 31 stycznia 1927 roku Biskup specjalnym dekretem spełnił wolę mieszkańców Kostomłotów. Od tego czasu minęło 90 lat. Zawirowania trudnej historii XX wieku sprawiły, że z kilkudziesięciu katolickich parafii neounickich rozsianych na terenach dawnych diecezji podlaskiej, łuckiej, pińskiej i wileńskiej została tylko jedna w Kostomłotach. Za dar zachowania liturgicznej katolickiej tradycji neounickiej w Kostomłotach przez te 90 lat, Panu Bogu i ludziom wyrażamy naszą wdzięczność. Jesteśmy wdzięczni biskupom, a szczególnie kapłanom, którzy w tej parafii podjęli troskę duszpasterską i obecnie z wielką gorliwością ją kontynuują. Dziękujemy Panu Bogu za wiernych, którzy pomimo małej liczby starają się by ich parafia dla kolejnych pokoleń, była świadectwem troski Kościoła o budowanie jedności pomiędzy podzielonymi uczniami Chrystusa. Wydarzenia, które miały miejsce przed 90 laty, wpisują się złotymi zgłoskami w 200-letnią historię naszej siedleckiej diecezji.

Drodzy Bracia i Siostry!

Katolicka parafia obrządku bizantyjsko-słowiańskiego w Kostomłotach odwiedzana jest rokrocznie przez tysiące pielgrzymów i turystów. Przez wiele lat były przy niej organizowane spotkania ekumeniczne. Z całej Polski przyjeżdżali wówczas młodzi wyznawcy, Chrystusa należący do różnych wyznań chrześcijańskich, aby jednym głosem, jednomyślnie, prosić o przywrócenie utraconej jedności pomiędzy chrześcijanami. Przedłużeniem tej tradycji będzie powstający obecnie przy parafii ośrodek pod nazwą Stanica Jedności. Służyć on będzie zbliżeniu wszystkich chrześcijan i podejmowaniu nowych inicjatyw ekumenicznych oraz ewangelizacyjnych.

Zapraszam księży, osoby życia konsekrowanego i wiernych świeckich do wzięcia udziału w uroczystościach jubileuszowych w Kostomłotach połączonych z odpustem ku czci Błogosławionych Męczenników z Pratulina. W najbliższą niedzielę, 18 czerwca, o godz. 12.00 sprawowana będzie Eucharystia w rycie św. Jana Chryzostoma, pod przewodnictwem Jego Ekscelencji Księdza Arcybiskupa Seniora Jana Martyniaka z Kościoła Grekokatolickiego.
W uroczystości wezmą udział biskup sandomierski Krzysztof Nitkiewicz, przewodniczący Rady ds. Ekumenizmu Konferencji Episkopatu Polski, biskupi z Siedlec, kapłani obu obrządków oraz pielgrzymi z kraju i z zagranicy.

Drodzy Bracia i Siostry na wspólny trud budowania jedności między wyznawcami Chrystusa niech nam błogosławi Bóg w Trójcy Świętej Jedyny, Ojciec Syn i Duch Święty. Amen

                                                                              BISKUP SIEDLECKI
+ Kazimierz Gurda

 

 

L.dz. 633/2017

Siedlce, dnia 5 czerwca 2017 r.



Brak komentarzy w “List pasterski Biskupa Siedleckiego KAZIMIERZA GURDY z okazji 90-tej rocznicy powstania katolickiej parafii obrządku bizantyjsko-słowiańskiego w Kostomłotach (2017)”

Napisz nowy komentarz